Het Mobiliteitsmanifest
Schone, efficiënte mobiliteit voor iedereen
Het recht van mensen om volwaardig aan de samenleving deel te nemen vereist mobiliteit. Die mobiliteit kan echter veel schoner en efficiënter. Wij roepen daarom op tot een ruimtelijk en mobiliteitsbeleid dat alle burgers (oud, jong, arm, rijk) optimaal in staat stelt deel te nemen aan sociaal-economische activiteiten, maar dan met zo min mogelijk afhankelijkheid van privégebruik van de auto.
Dit moet er gebeuren
Onze uitgangspunten voor een beter mobiliteitsbeleid zijn:
• een veel betere samenhang tussen ruimtelijk beleid en mobiliteitsbeleid (dorpen en steden die zijn ingericht op voetgangers, fietsers en openbaar vervoer)
• geen verdere facilitering van de groei van autoverkeer
• een optimale keuze van vervoerswijzen (lopen, fietsen en openbaar vervoer binnen dorpen en steden, openbaar vervoer tussen steden)
• ontwikkelen van schonere voertuigen
• geen regelingen die het verbruik van fossiele brandstoffen subsidiëren
• consequent ruimte en voorrang bieden aan alle vormen van duurzamer, kleinschaliger en langzamer vervoer
• langdurig gebruik en hergebruik van auto’s
• het principe ‘de vervuiler betaalt’ moet consequent worden toegepast.
Huidig beleid loopt achter
De overheid probeert de nadelen van het huidige autoverkeer – zoals verkeersslachtoffers, luchtverontreiniging, geluidsoverlast, ruimtebeslag en uitstoot broeikasgassen – op te vangen met beleid, maar blijft daarbij de auto als uitgangspunt hanteren. Het autorijden ontvangt een veelvoud van de middelen die aan fietsen, lopen en openbaar vervoer worden besteed. Er is weinig oog voor het feit dat voortgaande groei van het gemotoriseerde verkeer onhoudbaar is. Het huidige mobiliteitsbeleid sluit bovendien niet aan op het feit dat veel jongeren andere keuzes maken op vervoersgebied (deelauto’s, deelfietsen) en dat onze nationale vervoersprestatie stagneert.
Sneller is niet altijd beter
We moeten ons dus bezinnen op hoe wij in Nederland onze mobiliteit willen organiseren. Mobiliteitsbeleid is méér dan alleen beleid voor economische bereikbaarheid; het moet ook een instrument zijn voor een duurzame, eerlijke samenleving. Ivan Illich (1926-2002), een groot denker op het gebied van mobiliteit en rechtvaardigheid, noteerde dat naarmate de snelheid van de snelste groep reizigers toeneemt, de vrijheid van de gemiddelde reiziger om zich voort te bewegen sterker wordt ingeperkt*. Het huidige systeem is dus niet rechtvaardig. Terwijl juist het kleine Nederland met zijn vlakke landschap, relatief compacte steden en infrastructurele rijkdom geschikt is om zodanig in te richten dat mensen minder afhankelijk zijn van (privé)auto’s voor deelname aan economische en sociale activiteiten.
Het is tijd voor schone, efficiënte mobiliteit voor iedereen.
Dit manifest is in december 2012 opgesteld door Jos Sluijsmans, Mark Kirkels, Ed van Savoijen, Tom Godefrooij, Jeroen Buis en Ruben Loendersloot, op basis van mobiliteitsdebatten die in 2012 in Nijmegen werden gehouden en de discussies hierover op LinkedIn in de discussiegroep KpVV. Zie voor een uitgebreidere versie www.fietsdiensten.nl/mobiliteitsmanifest/.
* Energy and Equity, Ivan Illich, 1974. Zie ook ‘De auto van Ivan’